دستور پخت و آموزش ۱۵ مدل شیرینی خشک

شیرینی‌های خشک ایرانی بخش مهمی از شیرینی‌پزی ایرانی محسوب می‌شن؛ هم در تنوع، هم در ماندگاری، و هم در حضورشون در مهمونی‌ها و مراسم‌ مختلف. با وجود ظاهر نسبتاً ساده، آماده‌سازی این شیرینی‌ها نیاز به دقت در مراحل و شناخت درست مواد اولیه داره.در این مقاله، هدف ما ارائه‌ی دستور پخت ۱۵ مدل از شیرینی‌های خشک  محبوب می باشد .

مقاله جامع آشنایی با انواع شیرینی خشک:”شیرینی خشک در فرهنگ غذایی ایران: از آیین‌های سنتی تا آموزش مدرن”

۱۵ مدل شیرینی خشک محبوب

 ۱. شیرینی نخودچی

مواد لازم :

• آرد نخودچی الک‌شده: ۲۵۰ گرم
• پودر قند: ۱۲۵ گرم
• روغن جامد کاملاً سفید و بدون بو: ۱۲۵ گرم
• هل ساییده: ½ قاشق چای‌خوری
• پودر پسته برای تزئین (اختیاری)

طرز تهیه:

1. روغن جامد و پودر قند رو با همزن حدود ۷ تا ۱۰ دقیقه بزنید تا کاملاً سفید و سبک بشه.
2. هل و آرد نخودچی رو کم‌کم به مواد اضافه کنید و با لیسک یا دست مخلوط کنید تا خمیر یکدستی ایجاد بشه.
3. خمیر رو داخل پلاستیک بذارید و به مدت ۱۲ تا ۲۴ ساعت در یخچال استراحت بدید.
4. خمیر رو روی سطح کار باز کنید (حدود ۱ سانتی‌متر ضخامت)، قالب بزنید و در سینی فر بچینید.
5. روی هر شیرینی کمی پودر پسته بریزید و در فر ۱۷۰ درجه سانتی‌گراد به مدت حدود ۱۵ دقیقه بپزید.
6. بعد از پخت، اجازه بدید شیرینی‌ها کاملاً خنک بشن، سپس از سینی جدا کنید.

۲. شیرینی برنجی (نان برنجی کرمانشاهی)

مواد لازم :

• آرد برنج نرم و الک‌شده: ۲۵۰ گرم
• پودر قند: ۱۲۵ گرم
• روغن جامد: ۱۲۵ گرم
• تخم‌مرغ: ۱ عدد (زرده و سفیده جدا)
• گلاب: ۳ قاشق غذاخوری
• هل ساییده: ½ قاشق چای‌خوری
• زعفران دم‌کرده (اختیاری)
• تخم خرفه یا پودر پسته برای تزئین

طرز تهیه:

1. روغن و پودر قند رو با همزن بزنید تا سفید و کرمی بشه.
2. زرده تخم‌مرغ، گلاب، هل و زعفران رو اضافه کنید و مخلوط کنید.
3. آرد برنج رو کم‌کم اضافه کرده و ورز بدید تا خمیر لطیف و بدون ترک ایجاد بشه.
4. خمیر رو حدود ۱۲ ساعت در یخچال بذارید تا استراحت کنه.
5. گلوله‌های کوچک از خمیر بردارید، روی سینی بچینید، کمی فشار بدید تا فرم بگیره، و با سفیده تخم‌مرغ رومال کرده و با خرفه یا پسته تزئین کنید.
6. در فر با دمای ۱۵۰ تا ۱۶۰ درجه سانتی‌گراد حدود ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بپزید.
7. بعد از خنک‌شدن، شیرینی‌ها قابل جابجایی هستن.

۳. شیرینی زبان

مواد لازم :

• خمیر هزارلا آماده: ۱ بسته (معمولاً ۲۵۰ تا ۳۰۰ گرم)
• پودر قند: به میزان لازم
• تخم‌مرغ: ۱ عدد (برای رومال)
• وانیل یا هل (اختیاری)
• عسل یا شربت بار رقیق‌شده برای براق‌کردن (بعد از پخت)

طرز تهیه:

1. خمیر هزارلا رو نیم‌ساعت قبل از کار از فریزر بیرون بیارید تا نرم بشه.
2. روی سطح کار کمی آرد بپاشید، خمیر رو باز کنید و با چاقوی تیز یا قالب مخصوص، برش‌های بیضی‌شکل بزنید.
3. روی شیرینی‌ها رو با تخم‌مرغ زده‌شده رومال کنید.
4. پودر قند رو از صافی روی شیرینی‌ها بپاشید (مقدار زیاد باعث پف بهتر می‌شه).
5. در فر از پیش گرم‌شده با دمای ۲۰۰ درجه سانتی‌گراد به مدت ۱۵–۲۰ دقیقه بپزید تا پف کنن و طلایی بشن.
6. بعد از خروج از فر، با برس، کمی عسل یا شربت بار روی سطح‌شون بزنید تا براق بشن.

۴. شیرینی پادرازی

مواد لازم:

• آرد سفید (الک‌شده): ۲۵۰ گرم
• پودر قند: ۱۰۰ گرم
• روغن جامد: ۱۲۰ گرم
• تخم‌مرغ: ۱ عدد
• هل ساییده: ½ قاشق چای‌خوری
• گلاب: ۲ قاشق غذاخوری
• زعفران دم‌کرده: ۱ قاشق چای‌خوری
• پودر پسته یا سیاه‌دانه برای تزئین

طرز تهیه:

1. روغن و پودر قند رو با همزن بزنید تا کاملاً سبک و کرمی بشه.
2. تخم‌مرغ، گلاب، زعفران و هل رو اضافه و مخلوط کنید.
3. آرد رو کم‌کم اضافه کنید تا خمیر نسبتاً سفت و منسجمی به دست بیاد.
4. خمیر رو داخل نایلون بذارید و حداقل ۶ ساعت در یخچال استراحت بدید.
5. خمیر رو به ضخامت حدود ۸ میلی‌متر باز کنید و به صورت نوارهای بیضی یا مستطیلی (کمی بلند) ببرید.
6. با چاقو روی هر شیرینی خط بیندازید یا طرح بدید، و با سیاه‌دانه یا پودر پسته تزئین کنید.
7. در فر ۱۶۰ درجه سانتی‌گراد، ۱۵ تا ۲۰ دقیقه بپزید.

۵. شیرینی کلمپه

مواد لازم برای خمیر:

• آرد سفید: 3 پیمانه
• روغن جامد یا ترکیب روغن جامد و کره: 1 پیمانه
• ماست: ½ پیمانه
• زرده تخم‌مرغ: 2 عدد
• پودر هل: ½ قاشق چای‌خوری
• بکینگ‌پودر: 1 قاشق مرباخوری
• زعفران دم‌کرده: 1 قاشق غذاخوری

مواد لازم برای داخل:

• خرمای بدون هسته و له‌شده: 1 پیمانه
• پودر دارچین: 1 قاشق چای‌خوری
• گردوی خردشده: ½ پیمانه
• پودر هل: ½ قاشق چای‌خوری
• روغن یا کره برای نرم‌کردن خرما

طرز تهیه:

1. ابتدا خرما را با کمی روغن یا کره در تابه گرم کنید تا نرم شود. دارچین، هل و گردو را اضافه کرده و کنار بگذارید.
2. برای خمیر، زرده، ماست، روغن، زعفران و هل را مخلوط کرده، سپس آرد و بکینگ‌پودر را اضافه کنید. تا جایی که خمیر لطیف و غیرچسبنده شود.
3. خمیر را کمی استراحت دهید. بعد به شکل دایره باز کرده، مواد خرمایی را داخل قرار دهید و با قالب مخصوص کلمپه یا دست شکل دهید.
4. در فر با دمای 170 درجه به مدت حدود 20-25 دقیقه بپزید.

۶. شیرینی بادامی

مواد لازم:

• پودر بادام (بادام پوست‌گرفته آسیاب‌شده): ۱۵۰ گرم
• پودر قند: ۷۵ گرم
• سفیده تخم‌مرغ: ۲ عدد
• وانیل یا هل: به میزان دلخواه
• خلال بادام یا پسته برای تزئین

طرز تهیه:

1. پودر بادام و پودر قند رو با هم مخلوط کنید.
2. سفیده‌ها رو جداگانه با همزن بزنید تا پف‌دار و سبک بشن (نه سفت کامل).
3. سفیده‌ها رو به آرامی با مواد خشک مخلوط کنید.
4. خمیر باید نرم باشه، نه شل. می‌تونید با قاشق یا قیف روی سینی فرم بدید.
5. روی هر شیرینی یک خلال بادام یا پسته بذارید.
6. در فر ۱۵۰ درجه حدود ۱۵ دقیقه بپزید، تا کمی ترک بخوره ولی رنگش سفید بمونه.
7. بعد از سرد شدن، شیرینی‌ها رو از کاغذ روغنی جدا کنید.

۷. شیرینی دانمارکی خشک (ورژن ایرانی سنتی)

مواد لازم:

• آرد سفید: ۳۰۰ گرم
• کره یا مارگارین: ۱۵۰ گرم
• تخم‌مرغ: ۲ عدد
• شکر: ۸۰ گرم
• شیر: ۸۰ میلی‌لیتر
• خمیر مایه: ۱ قاشق چای‌خوری
• وانیل: ½ قاشق چای‌خوری
• پودر هل: دلخواه
• زرده تخم‌مرغ برای رومال + کنجد

مواد داخل شیرینی:

• پودر قند: ۲ قاشق غذاخوری
• گردو خردشده یا دارچین و شکر

طرز تهیه:

1. خمیر مایه را با شیر ولرم و یک قاشق شکر فعال کنید (۱۰ دقیقه).
2. تخم‌مرغ، باقی‌مانده شکر، وانیل، هل و کره‌ی نرم‌شده را با هم مخلوط کنید.
3. آرد و مخلوط خمیر مایه را کم‌کم اضافه کنید و ورز بدید تا خمیر یکدستی ایجاد شود.
4. خمیر را در ظرفی بپوشانید و ۱ ساعت استراحت بدید.
5. خمیر را باز کنید، مواد داخلی (مثلاً دارچین و گردو) بریزید، رول کنید و برش بزنید.
6. با زرده تخم‌مرغ رومال کنید، کمی کنجد بپاشید.
7. در فر ۱۸۰ درجه حدود ۱۵–۲۰ دقیقه بپزید تا طلایی شود.

۸. شیرینی میکادو (مدل سنتی خانگی)

مواد لازم:

• ویفر خشک مستطیلی: ۱ بسته
• آرد نخودچی یا آرد سفید تفت‌داده: ۱ لیوان
• پودر قند: ۱ لیوان
• پودر کاکائو: ۲ قاشق غذاخوری
• روغن جامد یا کره: ۱۵۰ گرم
• هل یا وانیل: دلخواه

طرز تهیه:

1. آرد را بدون روغن تفت بدید تا خامی‌اش گرفته شود.
2. پودر قند، پودر کاکائو و هل را با آرد مخلوط کنید.
3. روغن یا کره‌ی نرم‌شده را اضافه کرده و خوب ورز بدید تا مواد منسجم شوند.
4. مواد را بین دو لایه ویفر به‌صورت یک‌دست پخش کنید (معمولاً در ۳–۴ لایه).
5. میکادو را با جسم سنگین حدود ۲ ساعت تحت فشار قرار بدید تا خوب بچسبد.
6. با چاقوی تیز به اشکال دلخواه برش بزنید.

نکته: شیرینی میکادو نیازی به پخت در فر نداره، و برای مهمانی‌ها بسیار مناسبه.

۹. شیرینی کوکی کنجدی ایرانی

مواد لازم:

• آرد: ۲۰۰ گرم
• شکر یا پودر قند: ۸۰ گرم
• تخم‌مرغ: ۱ عدد
• روغن مایع یا کره: ۱۰۰ گرم
• بیکینگ پودر: ۱ قاشق چای‌خوری
• وانیل یا هل: دلخواه
• کنجد بوداده: به مقدار زیاد برای روی شیرینی

طرز تهیه:

1. روغن و شکر را با هم بزنید تا کرمی و سبک شود.
2. تخم‌مرغ، هل و بیکینگ‌پودر را اضافه کرده و خوب مخلوط کنید.
3. آرد را کم‌کم اضافه کنید تا خمیر نرمی به دست بیاید.
4. با قاشق یا دست خمیر را گلوله کرده، کمی صاف کنید و داخل کنجد بغلتانید.
5. در سینی با فاصله بچینید و در فر ۱۷۰ درجه حدود ۱۵ دقیقه بپزید.

نکته: اگر کوکی کنجدی دوست دارید تردتر باشد، کمی آرد ذرت هم می‌توانید به خمیر اضافه کنید.

برای نتیجه گیری بهتر در روند پخت شیرینی خشک از اشتباهات رایج گفته شده در مقاله رو به رو خودداری کنید:”۱۰ اشتباه رایج در پخت شیرینی خشک و چطور از آن‌ها جلوگیری کنیم؟!”

۱۰. شیرینی پنجره‌ای

مواد لازم:

• تخم‌مرغ: ۲ عدد
• نشاسته ذرت: ۲ قاشق غذاخوری
• آرد سفید: حدود ½ پیمانه
• شیر یا گلاب: ½ پیمانه
• پودر قند: برای تزئین
• روغن برای سرخ کردن

طرز تهیه:

1. تخم‌مرغ‌ها را با چنگال یا همزن دستی کمی بزنید.
2. نشاسته، شیر یا گلاب، و سپس آرد را کم‌کم اضافه کنید تا مایه‌ای رقیق و صاف به دست بیاید.
3. قالب شیرینی پنجره‌ای را در روغن داغ کنید، بعد داخل مایه بزنید و سریع در روغن سرخ کنید.
4. پس از طلایی شدن، روی دستمال بگذارید تا روغن اضافه گرفته شود.
5. با پودر قند تزئین و سرو کنید.

نکته: حتماً قالب باید داغ باشد تا مایه به آن نچسبد.

۱2. شیرینی کره‌ای

مواد لازم:

• کره نرم‌شده: 200 گرم
• پودر قند: ¾ پیمانه
• زرده تخم‌مرغ: 2 عدد
• وانیل: ½ قاشق چای‌خوری
• آرد سفید: حدود 2 تا 2.5 پیمانه
• پودر بادام یا پسته (اختیاری): 2 قاشق غذاخوری

طرز تهیه:

1. کره و پودر قند را خوب بزنید تا کرمی شود. زرده و وانیل را اضافه و مخلوط کنید.
2. آرد را کم‌کم اضافه کرده تا خمیر نرم و لطیفی بدست بیاید.
3. خمیر را کمی استراحت دهید، سپس با قالب دلخواه شکل داده و در سینی بچینید.
4. در فر از پیش گرم‌شده با دمای 170 درجه سانتی‌گراد، حدود 15 دقیقه بپزید. رنگ پایین طلایی و رویه روشن بماند.

۱۲. شیرینی گوش‌فیل

مواد لازم:

• آرد: 2 پیمانه
• ماست: ½ پیمانه
• تخم‌مرغ: 1 عدد
• کره یا روغن جامد: 2 قاشق غذاخوری
• بکینگ‌پودر: 1 قاشق چای‌خوری
• زعفران دم‌کرده و گلاب: هر کدام 1 قاشق غذاخوری
• روغن برای سرخ‌کردن
• شربت بار (آب+شکر+گلاب+زعفران): برای بعد از سرخ‌کردن

طرز تهیه:

1. همه مواد را با هم ترکیب کرده و خمیر نرم و قابل بازشدنی درست کنید. حدود 30 دقیقه استراحت دهید.
2. خمیر را باز کرده، به شکل لوزی یا بیضی برش بزنید، وسطش را با چاقو شکاف دهید و شکل گوش‌فیل بدهید.
3. در روغن داغ سرخ کنید تا طلایی شود، بلافاصله در شربت بار سرد بیندازید و خارج کنید.

۱۳. شیرینی کشمشی خانگی

مواد لازم:

• آرد سفید: ۲۵۰ گرم
• پودر قند: ۱۵۰ گرم
• تخم‌مرغ: ۲ عدد
• روغن جامد یا کره نرم شده: ۱۵۰ گرم
• وانیل: ¼ قاشق چای‌خوری
• کشمش پلویی: ۱ پیمانه
• بیکینگ‌پودر: ۱ قاشق چای‌خوری

طرز تهیه:

1. کره یا روغن و پودر قند را با همزن بزنید تا کرمی و سبک شود.
2. تخم‌مرغ‌ها را یکی‌یکی اضافه کرده و خوب هم بزنید.
3. وانیل و بیکینگ‌پودر را با آرد مخلوط و کم‌کم به مایه اضافه کنید.
4. در آخر کشمش‌ها را افزوده و با قاشق مخلوط کنید.
5. با قاشق روی سینی فر، کمی از مواد بریزید (با فاصله) و در فر ۱۸۰ درجه، حدود ۱۰ تا ۱۲ دقیقه بپزید.

نکته: مراقب باشید بیش از حد نپزد تا خشک نشود. کمی طلایی شدن کف شیرینی کافی‌ست.

۱۴. شیرینی گردویی

مواد لازم:

• پودر قند: ¾ پیمانه
• زرده تخم‌مرغ: 2 عدد
• وانیل: ¼ قاشق چای‌خوری
• گردوی آسیاب‌شده: 1 پیمانه
• آرد سفید: 1 قاشق غذاخوری (در صورت نیاز)

طرز تهیه:

1. زرده، وانیل و پودر قند را خوب بزنید تا رنگ آن روشن شود.
2. گردوی آسیاب‌شده را اضافه کنید. اگر مایه خیلی شل بود، کمی آرد اضافه کنید.
3. خمیر را به شکل گلوله‌های کوچک درآورید، روی سینی بچینید، روی هر کدام نصف گردو قرار دهید.
4. در فر 160 درجه سانتی‌گراد، حدود 15-20 دقیقه بپزید.

۱۵. شیرینی نارگیلی خشک

مواد لازم:

• پودر نارگیل: ۱ پیمانه
• شکر: ¾ پیمانه
• سفیده تخم‌مرغ: ۲ عدد
• وانیل: کمی
• آرد: ۱ قاشق غذاخوری (دلخواه برای تنظیم بافت)
• روغن یا کره: ۱ قاشق غذاخوری (برای لطافت بیشتر)

طرز تهیه:

1. سفیده‌ها را با همزن بزنید تا کف کند و سفید شود.
2. شکر را کم‌کم اضافه کرده و هم بزنید تا فرم بگیرد.
3. پودر نارگیل، وانیل و آرد را اضافه و با لیسک مخلوط کنید.
4. با قاشق یا قیف، مواد را روی سینی فر بریزید.
5. در فر ۱۶۰ درجه، حدود ۱۰ تا ۱۲ دقیقه بپزید تا لبه‌ها طلایی شود.

نکته: اگر بافت خشک‌تر می‌خواهید، زمان بیشتری در فر بگذارید، ولی مراقب سوختن باشید.

جهت مشاهده دستور پخت شیرینی های سنتی به مقاله”آشنایی با انواع شیرینی خشک ایرانی و طرز تهیه آنها“مراجعه کنید.

مهارت در شیرینی خشک،ترکیبی از تجربه دقت و آموزش درست

تهیه درست این شیرینی‌ها، به‌خصوص در خانه یا فضای حرفه‌ای، نیازمند شناخت دقیق مواد، رعایت اصول پخت و درک تفاوت‌های ظریف در طعم، بافت و ماندگاری است.

در این مقاله، با ۱۵ مدل محبوب و رایج از شیرینی خشک ایرانی آشنا شدیم که هرکدام بافت، عطر و شخصیت منحصر به‌فرد خود را دارند. اما اجرای دقیق هر دستور، به‌تنهایی از طریق متن یا ویدئوهای پراکنده کافی نیست؛ آنچه کیفیت نهایی را تضمین می‌کند، آموزش مرحله‌به‌مرحله، زیر نظر استادان با تجربه و در فضای آموزشی ساختارمند است.

در همین راستا، آرسا آکادمی دوره‌ی تخصصی «آموزش شیرینی خشک ایرانی» را طراحی کرده که مناسب علاقه‌مندان خانگی و فعالان حوزه قنادی حرفه‌ای است.

در این دوره:

• آموزش‌ها از پایه و به صورت مرحله‌به‌مرحله ارائه می‌شود.
• نکات کلیدی درباره مواد اولیه، ابزار، تفاوت بافت‌ها و خطاهای رایج آموزش داده می‌شود.
• تمرکز بر شیرینی‌های سنتی مناطق مختلف ایران و نحوه اجرای دقیق آن‌هاست.
• اساتید باتجربه  آموزش را هدایت می‌کنند.

این دوره برای کسانی طراحی شده که می‌خواهند پخت شیرینی خشک را نه فقط به‌عنوان سرگرمی، بلکه به‌عنوان یک مهارت جدی و قابل‌اتکا یاد بگیرند.